Äàðõàí-Óóë àéìãèéí ÈÒÕ-ыí Тºëººëºã÷, аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн дарга
Á.Ýðäýíýòóëãàòàé ÿðèëöëàà.
-Òà аймгийí ÈÒÕ-ä àëü áàãààñ íýð äýâøиж сонгогдсон áý?
-Áè 2012 îíä Дархан сумын 14 дүгээð áàãààñ íýð äýâøèí ñîíãîãäñîí.
-Òà ñîíãîã÷èäòîéãîî õýð îëîí óäàà
óóëçàæ áàéíà âý? Сонгогчид чухам ямар асуудлыг танд санал болгож тавьдаг вэ?
-Åð нь áèäний íýã ýðõýì çîðèëãî бол уëñ îðíîî л ÿàæ хурдацтай õºãæ¿¿ëýõ âý?гэдэг асуудал гол нь байдаг. Òýð òóñìàà îðîí íóòãàà ÿàæ õºãæ¿¿ëýõ âý? Õóó÷èí чинь çºâõºí ñîíãîãäñîí ãàçðàà ë ÿàæ õºãæèõ âý? гýäýã àñóóäëûã õºíääºã áàéñàí áîë îäîо èðãýäèéí áîäîë ñàíàà ººð÷ëºãäºæ àðàé ººðººð ñýòãýõ áîëñîí. Ǻâõºí íýã áàã ãýõã¿é Äàðõàí íóòàã Äàðõàí-Óóë àéìàã ìèíü íèéòýýðýý õºã溺ñýé, á¿õ ë ãàçðàà тэгш адилхан л õºã溺ñýé ãýñýí òèéì áîäîë ñàíààãààð õàíäàæ áàéãàà. Миний хувьд æèëäýý îëîí óäàà áàãèéíõàа èðãýäòýé óóëçäàã. Ìàíàé áàãèéí Зàñàã äàðãà, Иðãýäèéí õóðëûí äàðãà нар аливаад èõ ñàíàà÷ëàãàòàé îðîëöäîã. Бàãààñ ñóìàíä ãàðñàí òºëººëºã÷ ººðºº ñóìûí èðãýäèéí õóðëûí äàðãà ó÷ðààñ õàìòàð÷ èõ àæèëëàäàã. Òýãýýä өөрийн аймагтаа àëü õýñã¿¿äýä èë¿¿ èõ àíõààð÷ àæèëëàõ âý? ̺í òºðèéí ººðèéí õàéðöàãны бодлого ãýæ áàéäàã, Ү¿íäýý ÷ ãýñýí Äàðõàíû æèøèã õîðîîëîë ãýõ òàëðóóãàà õàíäàæ àæëóóäûã õèéæ áàéãàà. Äàðõàí-Óóë àéìàã íýã õýñýã çàìûí àñóóäàë ìàø õ¿íä áàéñàí. Áèä ýíý дөрвөн æèëèéí õóãàöààíä ¿¿íèéã øèéäýõ íü íýí òóëãàìäñàí àñóóäàë áàéëàà. Ãýðýëò¿¿ëýã, îðîí ñóóöíû äýýâýð, õîíãèëûí àñóóäàë íýã íîìåðò áàéñàí. ¯¿íèéã цөөнгүйг нь øèéäâýðëýñýí. Ýðãýëò òîéðãóóäûí àñóóäëûã øèéäýæ ò¿ãæðýë ¿¿ñýõýýñ ñýðãèéëæ ÷àäñàí, îðö ãàðöóóä ðóó îðäîã çàìûã хоёр óðñãàëòàé áîëãîõ, îðö õîíãèëóóäûí áîõèðûí ¿íýðèéã àðèëãàæ, æèøèã õîðîîëîëóóä òîäîðõîé õóâèàð õºãæèæ åð нь ñýòãýë ä¿¿ðýí ÿâæ áàéíà. ªíººäºð õ¿¿õäèéí àþóëã¿é îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ òàë äýýð îíöãîé àíõààð÷ àæèëëàñàí.
-Та Дархан-Уул аймаг ºäðººñ ºäºðò õºãæèí
öýöýãëýæ áàéíà гэлээ. Õ¿í á¿õíèé õàðàõ ºíöºã ãýæ
áèé. Òàíы õóâüä ñàéí áîëîí ñààð òàë
íü þó âý?
-Äàðõàí õîò ìèíü ºíººäºð óëñûí õýìæýýíä á¿ðýí íèéöñýí õîòûí òºâøèíä õºãæèæ áàéíà. Õîãã¿é ýð¿¿ë öýâýð õîò áîëñîîð áàéгаа. Зургаан æèëèéí ºìíº Äàðõàíä èðæ áàéñàí ßïîí óëñûí òºëººëºã÷èä ºä㺺 õîãã¿é áîëñíûã ìàø èõýýð öîõîí òýìäýãëýæ õýëæ áàéíà. Ýíý áîë ºíººãèéí ñàéí òàëóóäûí íýã ãýâ÷ ñààð òàë áàñ áàéíà. Ýíý íü çàìáаðààã¿é ãàçàð îëãîëò þì. Ãýð õîðîîëëûã ºðãºòãºõ áàéäëûã óëàì íýìýãä¿¿ëæ õîò ðóóãàà íэëýýä øàõàæ ºãñºí. ¯¿íä ìàø èõ ýìçýãëýäýã. Улаанбаатар хîò øèã óãààðòàé, ¿íýðòýé áîëîõ, àãààðûí áîõèðäîл ¿¿ñýõ ¿ð õ¿¿õäүүд маань ýðñäýë, àþóëã¿é àìüäðàõ îð÷èí àëäàãäàõâèé ãýæ çîâèíîæ ÿâäàã. ªâºë人 æаахаí óòàà ¿íýðòäýã áîë÷èõñîí áàéíà. Åð нь ãýð õîðîîëëûã äóëààíæóóëàõ àæèë íэëýýí ÿðèãäàæ áàéãàà, ãýð õîðîîëîë ¿¿ñãýñýí ãàçàð рóóãàà äóëààíûã òàòàæ ÷àäñàí ¿¿ãýýðýý ýíý àëäààãàà çàñ÷ áàéãàà áàéõ ãýæ áîäîæ áàéíà. Öààø öààøäàà ãàçàð îëãîëò äýýð áèä îíöãîé àíõààðàõ õýðýãòýé.
-Àðä èðãýäòýé óóëçàæ òýäíèé ¿çýë áîäëûã ñîíñîæ ÿâàõàä òýäíèé õèéæ
á¿òýýõèéã õ¿ññýí ç¿éë íü ÿìàð ÷èã õàíäëàãàòàé áàéíà âý?
-ªìíº íü бараг õààëòòàé áàéñàí. Íýã õ¿íèé òàâüñàí àñóóäëûã õýí ñîíñîõ âý? Õààíà õýíä õàíäàõ âý? ãýäýã íü òîäîðõîé áèø áàéñàí. Ýíý ñîíãóóëèéí æèëèéí íýã òîì îëîëò íü íýýëòòýé áîëãîæ ÷àäñàí. Õýí ÷ þóãàà ÷ èëýðõèéëæ õýëæ áîëíî. Õýëñýí ñàíàà áîäëóóä íü ýðýìáý äàðààä îðñîí. Õàìãèéí îëîí õ¿í äýâø¿¿ëñýí àñóóäàë íýãò òàâèãäàæ ò¿¿íèéãýý øèéäýýä ÿâæ ÷àääàã áîëñîí. Иðãýäèéí òàíõèì ãýæ àæèëëàж áàãèéí õóðëààð èðãýäèéí òóëãàìäñàí àñóóäëûã àñóóäàã áîëñîí. Òýãýýä ¿¿íèéõýý òºëºº àæèëëàæ ÷àääàã áîëж уëñûí òºñºâ õýäèéãýýð òàíàãäñàí ÷ îðæ èðñýí òºñ⺺ð нь á¿òýýë÷ àæëóóäûã õèéæ ÷àäаж байгаа.
-Òà аймгийн Иðãýäèéí òºëººëºã÷ººð àæèëëàõààñ ãàäíà аймгийн Нэгдсэн Эмнэлэгт àæèëëàæ áàéíà. Ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéãóóëлãààñ àéìãèéí èðãýäèéí ýð¿¿ë ìýíäèéã ñàõèí õàìãààëàõ òàëààð ÿìàð òîìîîõîí àæëóóäûã õèéæ ã¿éöýòãýñýí áý?
-Нгэдсэн Эмнэлгийн даргын ажлыг àæëûã õèéíý ãýäýã áîë èõ õîâîð àç çàâøààí. Өºðèéíõºº áîäîæ ñàíàæ ÿâñàí ç¿éë¿¿äèéã ã¿éöýëä¿¿ëæ, ýð¿¿ë ìýíäèéí ñàëáàðûã ºíãºòýé ººäòýé áîëãîõîä á¿õ ë áîëîìæ íü íýýлттэй ãýæ áîäдог. ¯íýõýýð ýð¿¿ë ìýíäèéí ñàëáàð áîë íèéòèéí àëáà, ýíý ìààíü ººðºº á¿õ àðä ò¿ìýíä ¿éë÷èëäýã. Íàìàéã äàðãà áîëîîä îðæ èðæ áàéõàä ò¿ðãýí òóñëàìæûí àñóóäàë ¿íýõýýð õ¿íä, ýìãýã ñóäëàëûí àñóóäàë ч õàìãèéí òóëãàìäñàí àñóóäàë áàéñàí. Æèøýý íü: Мîðãò õî¸ð ë õºðãºã÷òýé çóíäàà 10 ãàðóé õ¿í ºíãºðºõºä ýõýíä èðñýí õî¸ðûã нь àâààä ë ¿ëäñýí õýñãèéã áóöààäàã áàéñàí. ¯¿íèéã íýí äàðóé øèéäâýðëýæ ýìãýã ñóäëàëûí áàéðûã ºðãºòãºæ õºðãºã÷íèé àñóóäëûã øèéäâýðëýñнээр ºíººäºð 14 õºðãºã÷ àæèëëàæ áàéíà. Õ¿íäðýë áîë á¿ðýí àðèëñàí. Äàðààãèéí íýã øèéäâýðëýñýí àñóóäàë íü ò¿ðãýí òóñëàìæийí àñóóäàë áàéñàí. ªìíº íü ò¿ðãýíèé äºðâºí ìàøèí àæèëëàæ áàéõàä àëäàã îíîã ýâäðýõ õàíäëàãàòàé áàéñàí. Áèä ¿¿íèéã øèéäýæ çóðãààí øèíý ìàøèí àâсан. ªíººäºð èðãýäýä ò¿ðãýíèé 10 ìàøèí ¿éë÷èëæ áàéíà. Òóí óäàõã¿é àéìàã íèéòèéí óäèðäëàãûí àéë÷ëàëûí õ¿ðýýíä Ñîëîíãîñ óëñààñ á¿ðýí òîíîãëîãäñîí äºðâºí ìàøèí îðæ èðýõ ãýæ áàéãàà. Òýäãýýðèéí íýã íü Îðõîí ñóìàíä ¿ëäñýí ãóðàâ íü аймгийн Íýãäñýí Эìíýëýãò èðíý. Ìèíèé àæèëëàæ áóé ýäãýýð æèë¿¿äýä àðä èðãýäýä ¿ç¿¿ëýõ òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý ñàéæèðñàíä баяртай áàéíà. Íýãäñýí ýìíýëýã ò¿¿õýíäýý ÿã Çàõèðãààíû îôôèñ áàéð ãýæ áàéãààã¿é. Áè äàðãà áîëîíãóóòàà ýíý òàëààð áîäîæ òºëºâëºæ çóðàã òºñëèéã íü ãàðãàñàíàà𠺺ðñäèéí ãýñýí îôôèñòîé áîëñîí. Áèä á¿òýýí áàéãóóëàëò õèéõýýñýý ãàäíà òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýã ñàéæðóóëàõад àíõààð÷ îëîí àðãà õýìæýýã àâ÷ ÿâóóëæ áàéãàà. ̺í õóðàë çºâëºãººíèé òîîã áàãàñãàæ àæëûã öàëãàðäóóëàõã¿éãýýð áàéõã¿é íýãíèéãýý îðëîõ çàìààð òàñðàëòã¿é ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéíà. Êàìåðèéí ñèñòåìèéã õýðýãæ¿¿ëñíýýð ýìíýëýãèéí ¿éë÷èëãýýíий àæëûí ¿ð ä¿í ñàéæèðч õóëãàéí ãýìò õýðãýýñ ñýрãèéëýõ ¿ð ä¿íã ÷ àâ÷ èðñýí. Áèä 2013 îíä á¿ðýí êàìåðæñàí. Ýíý á¿õíèéã õýëýõýä öàã õóãàöàà õàíãàëòã¿é ñàíàãäàæ áàéíà. Òåõíèê òåõíîëîãè øèíý÷ëýãäýæ îäîî çºâõºí íºõºí ñýðãýýõ ôèçèê ýì÷èëãýýíèé òàñàã ë õóó÷íû òîíîã òºõººðºìæòýé үлдсэн.
-Òà ýì÷ õ¿í àðä îëíû òºëºº ìýðãýæèëòýé íýãýí. Òàíû áîäëîîð îëîí íèéòèéã
õýðõýí áèåý çºâ àâ÷ ÿâààñàé ãýæ áîääîã âý?
-Õ¿í ýð¿¿ë ìýíä íýã íîìåðт ãýäãèéã ë îéëãîõ õýðýãòýé. Õýðâýý ýð¿¿ë ìýíä ÷èíü тэг áîë÷ихâîë þó ÷ áàéãààä õýðýãã¿é, ýíý åðòºíö áàéãààä ÷ õýðýãã¿é õ¿í ººðºº õóìõûí òîîñòîé àäèë. Ýð¿¿ë ìýíäèéíõýý òºëºº áóñäàä õàíäàæ ÷àääàã, áóñäààñ òóñëàìæ àâ÷ ÷àääàã, ººðèé㺺 èëýðõèéëæ ÷àääàã áàéõ ¸ñòîé. Ýìíýëãèéí àæèë÷èä ÷ ãýñýí ýíý ìýðãýæèë íü íèéòèéí àëáà, ìýðãýæëýýðýý àæèëëàæ áàéõäàà ººðèé㺺 íèéòèéí ºì÷ ãýæ îéëãîõ õýðýãòýé. Áèä õîòæèæ áàéãàà ýíý îð÷èíäîî ñî¸ëòîé áàéæ õàà òààðñàí ãàçðàà õîãîî õàÿõã¿é áàéõ õýðýãòýé.
-Òàíû ÈÒÕ-ûí Тºëººëºã÷ººð àæèëëàõ á¿ðýí ýðõèéí õóãàöàà äóóñàõààñ ºìíº
õèéæ ã¿éöýòãýõ, äýâø¿¿ëýí øèéäâýðë¿¿ëýõ àæèë òàíü þó âý?
-Áè õî¸ð þìàíд èõ òóóøòàé áàéãàà. Íýãò ýð¿¿ë ìýíäèéí ñàëáàðò áîäîæ òºëºâëºñºí àæëóóä áèé. Õî¸ðò áè Äàðõàí õîòäîî òîäîðõîé õýìæýýíèé á¿òýýí áàéãóóëàëò õèéõèéã õ¿ñч áàéíà. Õóó÷íû îðîí ñóóöóóäàä çàñâàð õèéõýä øààðäëàãàòàé òºñºâ õºðºíãèéã óëñààñ øèéäâýðë¿¿ëæ äýýâýð, ãàäíà äîòíû ºíãºë㺺ã õèéæ ã¿éöýòãýõèéã õ¿ñ÷дэг. ̺í ýð¿¿ë ìýíäèéí ñàëáàðòàà çîðèóëàëòûí òºðºõ ýìíýëýãòýй áîë÷èõ þìñàí ãýñýí áîäîë áèé. Óðä íü çîðèóëàëòûí ýìíýëгийн байр áàéñàí ч îäîî ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëàõàà áîëüæ õóâü÷ëàãäñàí. Îäîî Х¿¿õäèéí òàñàãòàà Тºðºõ ýìíýëýã ìààíü áàéðëàæ áàéãàà. Á¿òýí ãóðâàí æèëèéí òóðø õººöºëäñºíèé ýöýñò èõ õóðëààð õýëýëöýãäýæ 2016 îíä òºðºõ áàéðíû ìààíü áàðèëãûí àæèë ýõëýõ áîëæ òîâëîãäñîí.
-Аймгийí ÈÒÕ-ыí Тºëººëºã÷èéí õóâьд, ÄÓÀ-í Нэгдсэн Эмнэлгийн даргын хувьд ч Äàðõàí õîòûí èðãýí õ¿íèé
ç¿ãýýñ íýã ºíöºãò íýãòãýæ òàíû õýëýõ òýð ç¿éë þó âý? Мàãàäã¿é àñóóãàагүй ºíãºð¿¿ëñýí ç¿éë áàéâàë?
-¯å ¿åèéí удирдах äàðãà íàðûí áîäîë ñàíàà íýã ë ç¿éëä òºâëºðäºã. “Äàðõàí õîò ìààíü öýöýãëýí õºã溺ñýé, õîò øèã õîò áàéãààä òýðã¿¿ëýõ çýðãèéí том хот áîëîîñîé” ãýñýí ýíý ë õ¿ñýë ýðìýëçýë тэдэнтэй адидхан íàäàä áàéäàã. Íýã ç¿éëèéã õºãæ¿¿ëýõ áóñ, áóñàä á¿õ ë ñàëáàðò àäèëõàí õºãæèæ ÷àäâàë ¿íýõýýð õîò øèã õîò áîëíî. Äýýðýýñ íü ñóóðüøìàë èðãýä ìààíü á¿ãä ñî¸ëòîé áîë÷âîë õîò øèã õîò áîëíî. Èíãýæ ÷àäâàë Ìîíãîë óëñûí õî¸ðäóãààð õîò áîëæ ¿¿íèéã á¿ãä õ¿ëýýí çºâøººðäºã. Õýð èõ õóãàöàà øààðäàõ íü õàìààã¿é õºãæèõ á¿ðýí áîëîìæòîé. Áèä ¿¿íèéã хийж ÷àäíà.
-Ярилцсанд баярлалаа.
ХИС-ийн Дархан салбар сургуулийн 3 дугаар ангийн оюутан Ä.Îäìàíäàõ